زیره کرمان را بهتر بشناسید.
آیا تا به حال به این فکر کرده اید که رویش زیره چگونه است و یا در چه مناطقی می‌روید؟ یا اینکه بوته آن چه شکلی است؟ آیا این گیاه خوش عطر و طعم بوته‌ای است یا به صورت خوشه‌ای بر روی درخت؟
زیره گیاهی است که به صورت بوته‌ای رشد می‌کند و جزء خانواده چتریان است. حتما در مورد خواص دارویی و درمانی این گیاه چیز‌های زیادی شنیده اید. زیره در دو نوع سبز و سیاه رشد می‌کند و بیشترین حجم رشد را در شهر کرمان دارد. به همین دلیل جزء یکی از بهترین سوغات‌های کرمان به شمار می‌رود. در این شهر کشاورزان معمولا از تیر ماه شروع به برداشت زیره‌های خود می‌کنند. اگر به دنبال بهترین و مرغوب‌ترین نوع زیره هستید، پس بهتر است نوع کوهی آن را تهیه کنید که فقط در کوه‌های شهرستان بافت پیدا می‌شوند و به صورت خود رو، رشد می‌کنند. معمولا عشایری که در فصل رویش این زیره در مناطق کوهستانی بافت هستند، این زیره را برداشت می‌کنند که البته باید بگوییم برداشت زیره کوهی کاری است بسیار دشوار!
مصرف این گیاه قدمتی طولانی به فاصله‌ای حدود چندین هزار سال قبل دارد. بله! حتی در دوران ما قبل تاریخ هم از این گیاه استفاده می‌کردند. این ادعا ثابت شده است و طبق کاوش‌هایی که در خانه‌های دریاچه‌ای که مردم ما قبل تاریخ در آن سکونت داشته اند انجام شده است، مقدار بسیار زیادی زیره پیدا کرده اند. جالب است بدانید که یونانی‌ها و و رومی‌ها هم از زیره استفاده می‌کردند، اما از خاصیت‌های معجزه آسای آن بی خبر بوده اند. در گذشته طبیبی به نام ابن بیطار عرب، بر روی این گیاه تحقیقاتی انجام داده است و متوجه تاثیر آن بر روی دفع نفخ شکم شده است.
در هنگام خرید سوغاتی برای عزیزان تان، خرید زیره را به عنوان سوغاتی بسیار ارزشمند فراموش نکنید. در گذشته کرمانی‌ها خصوصا کسانی که دستی بر طبابت داشته اند، به این گیاه “کمون” هم می‌گفتند. بیشترین نوع زیره‌ای که در کرمان رشد می‌کند زیره سیاه است. البته زیره رنگ‌های دیگری هم دارد مانند صورتی، خاکستری، زرد، سبز و قهوه ای. بذر این گیاه به صورت دو بیضی به هم چسبیده است. زیره کرمان یک ویژگی منحصر به فرد دارد و آن هم نوع چرب آن است که می‌توان از ان یک اسانس روغن که ترکیبی از چندین ماده موثر دارویی است تهیه کرد. این مواد دارویی شامل رزین، تانن، نوعی الکل و مقداری هم ترکیبات نیتروژنه می‌باشد. این گیاه را اگر به پنیر بیفزایید باعث می‌شود تا قدرت نگهداری آن کمی بیشتر شده و خوش بود‌تر هم بشود. نوعی دیگر از زیره هم وجود دارد که خواص لاغری داشته که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهید شد.
خواص زیره
پیش از هر چیز باید بگوییم که خواص زیره سبز با زیره سیاه کمی تفاوت دارد. برای مثال زیره سیاه سرشار از موادی همچون رویف منگنز، منیزیوم، کلسیم، فسفر، پتاسیم و سدیم است. در این گیاه ویتامین‌هایی همچون ویتامین C، E، B. ۶ و ریبوفلاوین وجود دارد.
برای لاغری و کاهش وزن
مقداری پودر زیره سیاه را با کمی آب لیمو ترش تازه و آب مخلوط کنید و پیش از غذا میل کنید. این ماده در کاهش چربی دور شکم مفید است و میزان سوخت و ساز چربی در این ناحیه را افزایش می‌دهد.
کافیست تا مقداری از زیره سیاه را با آب لیموی ترش و کمی آب قاطی کنید و قبل از غذا بخورید. این کار باعث می‌شود تا چربی‌های دور شکم تان به سرعت باور نکردنی آب شوند و از طرف دیگر هم میزان سوخت و ساز بدن تان افزایش دهد. راه حل دوم هم این است که کمی از زیره را آسیاب کرده تا به صورت پودر در بیاید و سپس آن را در کمی آب حل کنید و کمی هم عسل به آن بیفزایید و آن را میل نمایید. اگر قصد کاهش وزن دارید، سعی کنید با هر وعده غذایی کمی زیره مصرف کنید، برای مثال یک قاشق چای خوری از آن را در چند قاشق ماست ریخته و نوش جان کنید و یا اینکه مقداری از آن را بر روی سالاد یا بشقاب غذای تان بپاشید.
اما در برخی از موارد به دلیل سیستم بدنی متفاوتی که هر شخص دارد، ممکن است مصرف زیره به این صورت برای کاهش وزن و چربی سوزی پاسخ ندهد. پس پیشنهاد می‌کنیم زیره را با روش‌های مختلف مصرف کنید، برای مثال از عرق زیره استفاده کنید یا اسانس آن که در تمام داروخانه‌ها موجود می‌باشد. به شما توصیه می‌کنیم برای مصرف عرق زیره حتما آن را از مغازه‌های معتبر خریداری کنید و حتما نشان استاندارد ان را بررسی نمایید. اما باید بگوییم که مصرف خود زیره تاثیر بیشتری خواهد داشت، چراکه معمولا عرقیات مخلوطی از اسانس این گیاه و آب هستند به همین خاطر ممکن است تاثیر چندانی نداشته باشند.
درمان آکنه و جوش‌های جوانی با آب زیره
زیره تاثیر بسزایی در بر روی شفافیت پوست دارد. کافیست تا مقداری از آن را در ظرفی خیس کنید و بگذارید تا چند ساعتی در آن باقی بماند، سپس با آبش صورت خود را بشویید و معجزه آن را دروم آینه مشاهده کنید. زیره همچنین باعث بند آوردن خون بینی می‌شود. برای این کار باید مقداری از آن را بجوشانید و به شخصی که دچار خونریزی شده است بدهید و چند قطره از آب جوشانده شده را هم به درون سوراخ‌های بینی بچکانید. اگر چشم‌های تان قرمز شده است و هیچ قطره استریل چشمی در دسترس ندارید، کافیست تا چند قطره از آب جوشیده شده این گیاه را به درون چشمان تان بریزید. این گیاه سبب می‌شود تا رگ‌های داخل چشم تان خونریزی نکند و قرمزی اش هم بر طرف شود. اگر هم دچار دندان درد شده اید، پیشنهاد می‌کنیم کمی از آب آن را قرقره کنید و دهان خود را با آن بشویید تا دردتان کمی تسکین یابد.
درمان معده درد و نفخ شکم
زیره یکی از دارو‌های سنتی است که توسط پزشکان قدیمی برای درمان نفخ شکم تجویز می‌شد. این گیاه از لحاظ درمان نفخ هنوز هم خیلی بهتر از دارو‌های صنعتی و ضرر‌های کمتری هم دارد. همچنین به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌های قوی که در آن وجود دارد برای گوارش بسیار مفید بوده و درمانی موثر برای معده درد است.
کاهش قند خون
مصرف زیره باعث کاهش قند خون می‌شود که این خاصیت در برخی از موارد هم ممکن است کمی آسیب رسان باشد. برای مثال اگر قصد دارید که عمل جراحی انجام دهید پس حتما مصرف این گیاه را قطع کنید، چراکه کاهش قند خون آن هم پیش از عمل اصلا مناسب نیست. از این رو هشداری جدی به دیابتی‌ها می‌دهیم. لطفا اگر دیابت دارید از مصرف زیره خود داری کنید، زیرا همانطور که گفتیم این گیاه باعث افت قند خون می‌شود، به همین دلیل برای کسانی که دیابت دارند اصلا مفید نیست و ممکن است سلامتی شان را به خطر بیندازد.
ضد سرطان
در زیره ماده‌ای به نام کیومین آلدهید وجود دارد. این ماده یک ترکیب فعال است که سبب متوقف سازی سلول‌های سرطانی در بدن می‌شوند. همچنین این دانه یکی از موثر‌ترین ماده‌های ضد سرطانی است.
تنظیم فشار خون
همانطور که گفتیم در این گیاه مقدار قاب توجهی پتاسیم وجود دارد. پتاسیم یکی از مهم‌ترین ماده‌های معدنی برای تعادل الکترولیت‌های بدن می‌باشد؛ بنابراین مصرف زیره برای افرادی که مبتلا به فشار خون هستند بسیار مفید است و باعث می‌شود تا فشار خون شان تنظیم شود. بر اساس گفته‌های محققین در این زمینه نوشیدن روزانه یک فنجان از دمنوش یا آب زیره سبب می‌شود تا از بیماری‌های قبلی در امان بمانید.
راه‌های تشخیص زیره تقلبی
خیلی کم پیش می‌آید که زیره تقلبی در بازار وجود داشته باشد، اما شما باید زیره تازه را از زیره کهنه تشخیص دهید. زیره بویی تند دارد و عطرش آنقدر قوی است که کل اطرافش را پر می‌کند. برای تشخیص زیره تازه کافیست تا عطر و بوی آن را بررسی کنید و سپس آن را خریداری نمایید. معمولا زیره‌های سبز در اثر ماندن و کهنگی کم رنگ‌تر می‌شوند.
نام‌های رایج زیره سیاه :زیره، زیره رومی، زیره کرمانی، شاه‌زیره، کرویا، کمون رومی،قرنباد.
دور کردن حشرات با زیره
حشرات از بوی زیره سبز خوششان نمی آید، بنابراین حشرات را دور می کند. اگر حشراتی مثل سوسک، کنه و پشه در اتاقی وجود داشته باشد، کافی است مقداری زیره سبز را در ظرفی بریزید و گوشه اتاق بگذارید، حشرات از آنجا دور خواهند شد. اگر زیره را در ظرفی خیس کنید و آب آن را به چوب بمالید، هرگز موریانه سمت آن چوب نمی آید. اگر این آب را به بدنتان بمالید، هیچ گاه شپش در لباستان نخواهد بود. قدیمی ها معتقدند اگر بدن نوزاد هنگام تولد با آب زیره شسته شود، در تمام طول عمر، شپش در بدن نوزاد دیده نخواهد شد.
مضرات زیره
زیره تاثیر بسزایی روی ترشحات هورمون تیرویید دارد و باعث افزایش میزان ترشحات می شود. بنابراین برای افرادی که از بیماری کم کاری تیرویید رنج می برند بسیار مفید است. اما افرادی که لاغر هستند و تیرویید دارند نباید در مصرف آن زیاده روی کنند، زیرا دچار پرکاری تیرویید می شوند. به طور کل زیره به هضم غذا کمک می کند و تشنج و لرزش ها را از بین می برد، اما باید به مقدار مناسب مصرف شود.
خواص آب زیره
اگر زیره را در ظرفی خیس کنید و با آب آن صورت خود را بشویید، رنگ صورتتان باز می شود.پودر زیره را با آب جوش مخلوط کنید و روی صورت خود بگذارید و نرمی و لطافت را به صورت خود هدیه بدهید. آب جوشانده آن خون بینی را بند می آورد، فقط کافی است کمی از آب را داخل سوراخ های بینی بریزد و پره ها را چند دقیقه نگه دارید و نگذارید بیرون بریزیند. اگر آب جوشیده آن را داخل چشم بچکانید،قرمزی چشم را برطرف می کند و مانع خونریزی رگ های داخل چشم می شود. ضدعفونت و ورم ملتهمه چشم است و از چسبندگی پلک ها مانع می شود. قرقره کردن آب جوشانده آن در دهان، دندان درد را تسکین می دهد.
خواص و اثرات دارویی زیره سیاه
طبع زیره سیاه خیلی گرم و خشک است.
زیره سیاه دارای خواص مدر، بادشکن، مقوی، زیادکننده شیر، قاعده‌آور، نیرودهنده، ضد کرم، هضم کننده، ضد تشنج، قابض، معرق، مقوی معده، قاطع اسپرم است.
زیره سیاه یک داروی سنتی برای رفع سوءهاضمه خصوصاً نفخ شکم است.
خوردن زیره سیاه یا روغن آن در رفع سوءهاضمه و دل دردهای کودکان مفید است.
زیره سیاه دارای خاصیت ضدگرفتگی دارد و برای رفع گرفتگی‌های دوران قاعدگی‌مفید است.
مقوی بدن و چاق کننده است. معده را گرم و تقویت می‌کند و کرم تنیا را دفع‌می‌کند. و اثر قابل ملاحظه‌ای در جلوگیری از ایجاد بادهای اضافی در روده و درمان‌اسهال دارد.
دم کرده یک قاشق مرباخوری میوه له شده زیره سیاه در نیم لیتر آب جوش‌برای تنبلی اعمال گوارشی ۲ ـ ۱ گرم ، بی‌اشتهایی، باد یا درد روده مصرف می‌شود و دانه زیره را یا می‌جوند و یا از گرد گیاه مخلوطی در آب میل می‌نمایند.
مصرف دم کرده زیره سیاه و یا جویدن آن در رفع و کاهش دردهای ناشی از قاعدگی، دردهای روده وبی اشتهایی بسیار مؤثر است،مصرف زیره سیاه یا روغن آن در رفع سوء هاضمه و دل دردهای کودکان و تنگی نفس نیز، کاربرد فراوانی دارد، دم کرده زیره سیاه همراه با گیاه ” اوجی ” در رفع اسهال، نفخ و سندرم تحریک پذیری روده مفید است. این گیاه دارای خواص ضد عفونی کنندگی، ضد کرم، ضد تشنج و شل کننده عضلات بوده و مقوی و نیروبخش است؛ بنابراین مصرف آن به افراد دارای مشکلات مذکور توصیه می شود.
تفاوت زیره سبز و زیره سیاه
اگر با زیره آشنا باشید حتما آگاهی دارید که زیره در دو گونه در بازار موجود است یک نوع زیره سبز و دیگری زیره سیاه می باشد زیره سیاه در واقع زیره کوهی با نام معروف به زیره کرمان می باشد که در نواحی کوهستانی رشد می نماید.زیره سبز که گونه دیگری از زیره است به شکل خودرو یا به صورت پروشی کشت می گردد البته قابل ذکر است که معمولا به صورت پرورشی کشت می گردد.تفاوت دیگر زیره سیاه و سبز در رنگ آنهاست که بسیار تفاوت آشکاری است و نیاز به دانش خاصی ندارد .دیگر تفاوت زیره سیاه و سبز در خواص و ویژگی های آنهاست.لذا با دانستن این موضوع می توانید به نحو بهتری از آنها استفاده نمائید.
زیره سیاه به عنوان یک گیاه دارویی
زیره به دلیل خواص دارویی متنوع ، می تواند به عنوان گیاه دارویی نیز مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال ، هضم را بهبود می بخشد ، فشار خون را کاهش می دهد ، همچنین میل جنسی را بیشتر می کند و به عنوان داروی سرکوب کننده سرفه دارویی کدئین در برابر سرفه نیز عمل کند.
مطالعات بیشتر و بیشتر اثرات مفید و درمانی دیگر زیره سبز را نشان می دهد ، بنابراین – اگر طعم خاص آن را دوست دارید – می توان آن را هرچه بیشتر در رژیم غذایی وارد کرد.
منبع:زندگی آنلاین
